The Sartorius: FLANELOWA ELEGANCJA

Ponadczasowa klasyka, ogromna wszechstronność, styl, elegancja i komfort. Tak w kilku słowach można zdefiniować flanelę. Ta bardzo wygodna tkanina odcisnęła piętno na kartach historii męskiej mody. Szary flanelowy garnitur i noszone osobno spodnie z tej samej wełny urosły do miana kultowych elementów garderoby. Przez lata flanela była obecna w życiu najlepiej ubranych ludzi na świecie.

Polska aura jest wręcz stworzona dla tej tkaniny, choć wydaje mi się, że przez długi czas nie doceniano jej w naszym kraju. Na szczęście sytuacja się zmienia i popularność flaneli wraca. Stała się bardziej dostępna w jesienno-zimowych kolekcjach.

Źródło: gentlemansgazette.com

Flanela to miękka, ciepła, przyjemna w dotyku tkanina o rozmytej, meszkowatej i matowej powierzchni. Występuje w wersji wełnianej oraz bawełnianej. Istnieje też w mieszankach z syntetykami. Specyficzna faktura powstaje w wyniku odpowiednich procesów technologicznych. Jako że flanela należy do wełen zgrzebnych, jej włosie nie jest czesane przed przędzeniem. Prowadzi to do skręcania się włókien o różnych długościach. W efekcie krótkie niteczki delikatnie odstają ponad przędzę, nadając jej charakterystycznego, włochatego wyglądu. Często też tworzą melanż jaśniejszych i ciemniejszych kolorów. Niestety materiał ten jest słabszy od wełny czesankowej, więc zużywa się szybciej w obszarach zwiększonego tarcia. Dotyczy to przede wszystkim spodni, których nie należy użytkować dzień po dniu. Z oczywistych przyczyn warto zamawiać od razu dwie pary, decydując się na garnitur.

Źródło: foxflannel.com

Dużo bardziej formalny i dystyngowany charakter mają wytrzymalsze flanele tkane z wełny czesankowej. W tym przypadku proces szczotkowania nie jest pomijany, dzięki czemu na tkaninie powstaje subtelny, szlachetny połysk. Taki materiał idealnie nadaje się na bardziej oficjalne, sezonowe garnitury do biura, szczególnie w ciemnej tonacji. Kiedyś myślałem, że flanelę przędzie się wyłącznie z wełen zgrzebnych, lecz „czesanka” także wchodzi w grę. Mimo to, ten wariant stosuje się rzadziej.

Flanela czesankowa Fox Brothers. Źródło: themerchantfox.co.uk

Historia flaneli przenosi nas do XVII wieku do Walii, gdzie pojawiły się pierwsze tkaniny tego typu. Jej początki były skromne, a przyświecał jej jeden podstawowy, typowo praktyczny cel – miała zapewniać ciepło. Ze względu na doskonałe właściwości termoizolacyjne, spełniała pokładane w niej nadzieje. Dlatego została szybko zaakceptowana przez regionalnych mieszkańców, w tym rolników. Wynalezienie i wprowadzenie do fabryk włókienniczych maszyn do gręplowania w drugiej połowie XVIII wieku pozwoliło na wydajniejszą produkcję flaneli na masową skalę. Dzięki swoim właściwościom i rewolucji przemysłowej ciepła tkanina błyskawicznie podbiła całą Europę. Jej popularność dotarła również do Stanów Zjednoczonych, gdzie w 1861 roku podczas wybuchu wojny domowej znalazła zastosowanie w odzieży wojskowej. Natomiast pod koniec XIX wieku amerykański przedsiębiorca Hamilton Carhartt zaczął wykorzystywać ten odporny na wilgoć i chłód materiał produkując kombinezony, kalesony i inne elementy ubrań dla robotników. W podobnym okresie flanela pojawiła się również w sporcie, między innymi wśród tenisistów i graczy w krykieta. Ciekawy jest fakt, że odziani w białe, flanelowe spodnie mężczyźni uprawiali tą dyscyplinę latem. Dzisiaj wydaje się, że to niezbyt właściwa pora na tak ciepłą tkaninę. Jednak w tamtych czasach flanela nie była zarezerwowana wyłącznie na chłodne miesiące. W przypadku zawodników postawiono na biały kolor spodni, ponieważ odbija promienie słoneczne, a użycie flaneli wynikało z jej łatwej dostępności i właściwości.

H. Carhartt produkował z flaneli odzież roboczą od końca XIX w. Źródło: highsnobiety.com

Białe flanelowe spodnie od końca XIX w. stały się podstawową częścią stroju krykiecistów. Źródło: hubpages.com

Wraz z nadejściem XX wieku zgrzeblona wełna zaczęła powoli wkraczać do klasycznej męskiej mody. Praktyczny aspekt jej noszenia przestał odgrywać kluczową rolę. Trzeba pamiętać, że Walia, będąca pod panowaniem księcia Edwarda VIII, nadal szczyciła się produkcją doskonałej flaneli. Nie mogło to przejść obojętnie wobec ikony stylu tamtejszego okresu. Gdy w 1924 r udał się do Ameryki odziany w szare flanelowe spodnie, szybko znalazł naśladowców w gronie studentów po obu stronach Atlantyku. Bez wątpienia stał się inspiracją dla członków Ivy League, którzy upodobali sobie spodnie z tej szarej tkaniny.

Książe Walii Edward VIII we flanelowym garniturze - 1919 r. Źródło: clothesinbooks.blogspot.co.uk

Edward VIII był miłośnikiem kratki księcia Walii, również na flanelach. Źródło: parisiangentleman.co.uk

W latach 50’ flanela stała się bardziej wyrafinowana. Był to początek jej hegemoni w męskiej modzie. Dużą część garniturów szyto właśnie z tej wełny. Ekranizacja powieści Sloan Wilson z 1956 r – „The Man in The Grey Flannel Suit” z Gregory Peck’em w roli głównej okazała się przełomowa dla popularności tytułowego stroju. Choć był znany już w 1930 roku, po filmie przechodził prawdziwy renesans. Szary flanelowy garnitur zyskał tytuł kultowego kostiumu epoki. Stał się obowiązkowym strojem wszystkich amerykańskich pracowników biurowych. Po wojnie mężczyźni potrzebowali skromnego, konformistycznego wyglądu, a taki zapewniała szara flanela. Miała też swoich ambasadorów pośród gwiazd kina i estrady, takich jak Fred Astaire, Cary Grant, Clark Gable, czy przedstawiony już Gregory Peck. Oni też mieli swój udział w wypromowaniu komfortowej wełny na skalę światową.

Plakat filmowy "The Man in the Gray Flannel Suit". Źródło: alchetron.com

Gregory Peck w głównej roli "The Man in the Gray Flannel Suit". Źródło: fineartamerica.com

Carry Grant i Fred Astaire we flanelowych garniturach. Źródło: justinkwan.com

Pisząc o flaneli nie sposób pominąć angielskiej fabryki włókienniczej Fox Brothers, położonej w Somerset. Założona w 1772 r manufaktura jest najbardziej znana w branży flanelowej. Tak, jak Harris jest kultowym producentem tweedu, tak Fox stał się ikonicznym wytwórcą flaneli. Z ich tkanin szyto garnitury dla wyżej wymienionych sław, m.in. do wspomnianego filmu „Mężczyzna w szarym flanelowym garniturze”. Sean Connery jako James Bond również występował w konserwatywnym stroju z wełny od Fox Brothers w Goldfingerze.

Źródło: themerchantfox.co.uk

Dzisiaj ubrania z flaneli są lżejsze i delikatniejsze w porównaniu do swoich poprzedników. Szare garnitury niezmiennie stanowią podwalinę męskiej elegancji i dobrego stylu. Paradoksalnie ich prostota i minimalizm tworzą bardzo wyrazisty, niebanalny wizerunek. Wystarczy spojrzeć na Gianni Agnelli’ego, który nadzwyczaj chętnie korzystał z takowych strojów. Prawdę mówiąc określenie „szary” w przypadku flaneli, to zbyt ogólne pojęcie. Istnieje tyle odcieni, że wybór może okazać się wyjątkowo trudny.

Gianni Agnelli we flanelowym garniturze. Źródło: it.wikipedia.org

Szary garnitur z flaneli to klasyka w czystej postaci. Źródło: parisiangentleman.co.uk

Włosi potrafili jeszcze bardziej zmiękczyć flanelowe marynarki pozbawiając ich ciężkiej konstrukcji oraz podszewki. Ich tkaniny są mniej konserwatywne, posiadają bogatszą kolorystykę i wzornictwo, utrzymując przy tym wysoki stopień elegancji. Dla osób, które szukają powiewu świeżości wykraczającego poza sferę tradycjonalizmu, proponuje flanelę w zupełnie innych kolorach niż szary i granat. Można wziąć pod uwagę burgund lub jasnoniebieski. Warto też spróbować wzorów. Jasne prążki kredowe na ciemnoszarej lub granatowej flaneli to klasyka. Co więcej, pionowe linie odsłaniają swój urok właśnie na tej tkaninie. Rozmyty wygląd prążków najbardziej przypomina zarys krawieckiej kredy. To daje naprawdę fajny, niespotykany gdzie indziej efekt. Krata księcia Walii oraz windowpane to również doskonały wybór z długoletnią tradycją. Świetnie się wpisują w charakter flaneli.

Bogactwo wzorów i kolorów jest bardzo obfite, szczególnie włoskich flanel. Na zdjęciu próbniki Vitale Barberis Canonico. Źródło: mnswr.com

Jasne, kredowe prążki na granatowej flaneli to klasyk. Źródło: tailormadelondon.com

Kolejny klasyk - szara flanela w kratę windowpane. Źródło: tailormadelondon.com

Kratka księcia Walii pasuje do flaneli jak dwa poprzednie wzory. Źródło: tailormadelondon.com

Flanela ma mnóstwo zalet, ale jedną z największych jest możliwość rozkompletowania garnituru. Specyfika tego materiału pozwala nosić marynarkę i spodnie osobno w odrębnych zestawach. Górę można komponować z dżinsami, chinosami, sztruksami, czy wełnianymi spodniami o matowej, chropowatej fakturze. Natomiast dół wygląda dobrze prawie z wszystkim. Od początku flanela była związana ze sportowymi wersjami ubrań. Do pierwowzoru marynarki sportowej, czyli Norfolk jacket, często dobierano spodnie utkane z tej wełny. Były to pierwsze zestawy koordynowane. Dopiero później zaczęto szyć całe garnitury z miękkiej, zgrzebnej tkaniny. Szare flanelowe spodnie zapisały się w historii męskiej mody i do dziś stanowią niezniszczalną klasykę. Są niezwykle uniwersalne i ponadczasowe. Powinny znajdować się w szafie każdego stylowego faceta. Spodnie flanelowe świetnie wyglądają z manszetami. To połączenie jeszcze bardziej obniża stopień elegancji już i tak nieformalnej tkaniny. Pewnie dlatego tak dobrze ze sobą współgrają.

Marynarka i spodnie od flanelowego garnituru mogą stanowić dwa odrębne byty. Źródło: beckettrobb.com

Przykłady zastosowań flanelowych marynarek. Źródło: articlesofstyle.com

Szare flanelowe spodnie idealnie nadają się do zestawów koordynowanych. Źródło: eu.suitsupply.com

Ubrania z wełnianej flaneli mają sezonowe zastosowanie. Korzystamy z nich w chłodniejszych okresach, aczkolwiek nasz klimat pozwala je nosić przez większą część roku. Tak jak len jest synonimem lata, tak flanela jest utożsamieniem zimy. Wariant najbardziej oficjalny to jednolity szary lub granatowy garnitur, doskonały do biura. Może być dwurzędowy, jednorzędowy, czy też trzyczęściowy. Na bardziej formalne okazje niestety się nie nadaje. Biznesowe koneksje posiada również wersja w prążki. Zamieniając wzór na kratkę księcia Walii i dodając wełniany krawat pod szyję otrzymujemy mniej oficjalną formę. Alternatywą dla garnituru są wszelkie zestawy koordynowane. Tutaj mamy dowolne możliwości i narzędzia potrzebne do obniżania formalności. Ciekawy wizerunek można osiągnąć zakładając flanelową kamizelkę do marynarki innego koloru lub wzoru. Samo połączenie flanelowych spodni ze swetrem, koszulą buton down i knitem przenosi strój w opcję casual do codziennego noszenia. Powstaje swobodny, lecz nadal stylowy wygląd. Flanela ma nieoceniony potencjał, który łatwo i szybko się odkrywa. Sprawdza się w wielu stylach i w różnych postaciach. Co najważniejsze, mimo wzlotów i upadków, nigdy nie wychodzi z mody i zawsze jest szykowna.

Granatowy i szary garnitur z flaneli doskonale nadają się do biura. Źródło: eu.suitsupply.com

Flanela w wersji garnituru dwurzędowego i trzyczęściowego. Źródło: eu.suitsupply.com

Flanela w wersji casual. Źródło: articlesofstyle.com

Ten wspaniały materiał wcale się nie ogranicza do marynarek i spodni. Na rynku można znaleźć wiele innych gustownych rzeczy. Na przykład włoska firma Waterville sprzedaje przepiękne flanelowe, pikowane kurtki. Użyte do ich produkcji luksusowe wełny podnoszą prestiż i cenę tych okryć. Zazwyczaj są one szyte z syntetycznych materiałów, ale dzięki zastosowaniu flaneli nabierają zupełnie odmiennego, dystyngowanego wyglądu. Stają się bardziej eleganckie i ciepłe. Oczywiście bardzo popularne są koszule z bawełny flanelowej, najczęściej w tartanowe kraty, ale one zawsze pozostaną wersją casualową. Co innego modele z cienkiej flaneli, skrojone jak wszystkie koszule wizytowe. Można je nosić na bardziej eleganckie sposoby. Zimą w szafie dżentelmena nie powinno zabraknąć krawatów z opisywanej wełny. Są niezwykle stylowe i mają swój urok. Poniższe zdjęcia pokazują, że zastosowanie flaneli jest znacznie szersze niż się wydaje.