Metki ubraniowe to zbiór podstawowych informacji na temat producenta, rozmiaru, składu materiału i paru innych kwestii. Posiadają wystarczającą garść faktów, aby wstępnie stwierdzić z jakim poziomem jakości mamy do czynienia. Trzeba tylko potrafić właściwie je odczytywać.
Pominę tutaj kwestie rozmiarów, za to
skupię się na tematyce tekstylnej oraz postaram się przedstawić oznaczenia
świadczące o wysokiej jakości odzieży.
W
tym poście zaprezentuję oznaczenia najczęściej pojawiające się na metkach
związanych z ubraniami zrobionymi z wełny. Jeśli w opisie znajduje się słowo
wełna (wool, lana), to mamy pewność, że chodzi o wełnę owczą. Poniżej ukazane
określenia i terminy można znaleźć na naszywkach garniturów, marynarek, spodni,
swetrów, czy też mniejszych dodatków jak krawaty, szale i skarpetki.
Super ‘S (np. 80’s, 140’s, 200’s) – wszystkie te oznaczenia dotyczą średnicy włókien
użytych do utkania tkaniny. Im wyższe ‘S, tym cieńsze i delikatniejsze włókna.
Przykładowo 100 m nici super 100’s waży 1 g. W praktyce wygląda to tak, że im
wyższe „S”, tym mniej trwały materiał, cieńszy i milszy w dotyku oraz rzecz
jasna droższy. Niższe „S – ki” nadają się do częstszego użytkowania, zazwyczaj są
bardziej szorstkie i mniej się gniotą. W przypadku koszul bardzo dobrą jakość
otrzymujemy przy 80 – 120 ‘s, natomiast garnitury warte uwagi zaczynają się od
100 ‘s wzwyż.
Średnicę
włókien mierzy się w mikrometrach. Pomimo tego, że najczęściej na metkach
widnieją zwroty super ‘s, to niektórzy producenci podają grubość włókna
bezpośrednio w mikronach. Na przykład podana wartość 18,5 mikrona jest wtedy
jednoznaczna z super 100 ‘s, zaś 14,5 qm to już 180 ‘s.
High twist – oznacza wełnę wysokoskrętną. Podczas przędzenia
poszczególne włókna wełny czesankowej zostają skręcone ze sobą więcej niż 60 –
80 razy, co stanowi normę. Do tego procesu wymagane są długie, dobrej jakości
włókna. Ściśle skręcone i dość mocno naprężone sprawiają, że tkanina jest
mocniejsza, lżejsza, bardziej przewiewna oraz mniej podatna na zagniecenia.
Garnitury z mocno skręconej wełny rekomenduje się na okresy wysokich
temperatur.
Super cento – mówi nam, że garnitur powstał z wełny czesankowej, przeważnie
merynosowej, której włókna są tak cienkie, że jeden gram takiej nici ma ponad 100
m długości. To wyrażenie jest alternatywne do super ‘S i oznacza przynajmniej
100’s. Często runo na supercenta zbiera się z podbrzusza i podgardla merynosów,
co równa się lepszej jakości.
Virgin wool, lana vergine – w dosłownym tłumaczeniu oznacza wełnę dziewiczą. W
rzeczywistości może mieć dwie definicje. Po pierwsze pochodzi z pierwszego
strzyżenia owiec, czasami już młodych jagniąt (to najdelikatniejsza postać
virgin wool). Po drugie odnosi się do wełny, która nie została nigdy wcześniej
wykorzystana, przetworzona lub tkana. Ten typ bywa pozyskiwany głównie od owiec
dorosłych. Tak czy inaczej będzie to zawsze wełna lepszej jakości.
Pure new wool, pura lana vergine, reine schurwolle – czyli czysta, żywa wełna. Ten typ pochodzi
bezpośrednio od żywych owiec i został skręcony w przędzę po raz pierwszy. To
znaczy, że wcześniej nie był wykorzystywany, ani przetwarzany w żadnym celu. To
w zasadzie synonim virgin wool. Jeśli tkanina, bądź dzianina posiada znak
woolmarku, to bez wątpienia mamy do czynienia z czystą, żywą wełną.
Merino wool – oznacza wełnę pozyskiwaną z owiec rasy merynos. To
najszlachetniejsza odmiana, odznaczająca się niezwykłą delikatnością i
miękkością. Jej włókna są bardzo cienkie o średnicy 11 – 24 mikrometry. Często
na metkach (szczególnie w dzianinach) widnieje napis fine merino lub superfine.
Oczywiście wiąże się to z poziomem jakości. Fine będzie lepsza od zwykłej
merino, a extra-, czy superfine będzie górowała nad fine.
Lambswool – taki zapis informuje nas, że wełna została
pozyskana w procesie pierwszego strzyżenia z jagniąt mających niespełna rok
(często w ok. siódmym miesiącu życia). Taki surowiec jest bardzo miękki,
delikatny i puszysty.
Kid mohair – to delikatniejsza odmiana moheru uzyskiwana z
młodych kóz nie mających więcej niż rok.
Baby alpaca – ten termin odnosi się do grubości pojedynczych
włókien wełny. Jak sama nazwa wskazuje, może to być wełna otrzymana z młodych
alpak, aczkolwiek głównym czynnikiem są tu geny. Hodowcy są w stanie uzyskać z
dorosłych zwierząt wełnę z włóknami równie cienkimi, a nawet cieńszymi od
włókien młodych alpak. Ostatecznie i tak dopisek „baby” daje gwarancję lepszego,
delikatniejszego, bardziej miękkiego surowca. Podobnie sprawa ma się z baby
cashmere (kaszmir) lub baby camelhair (wełna wielbłądzia).
Woolmark – jest to znak handlowy należący do AWI (Australian
Wool Innovation) – organizacji promującej wyroby z wełny australijskich owiec,
głównie merynosów. Znaku mogą używać jedynie licencjonowani producenci.
Sygnatura woolmarku na naszywce jest gwarancją doskonałej jakości, czystej,
żywej wełny.
Czasami
na metkach pojawiają się dwuliterowe skróty odpowiadające danym rodzajom wełny.
Poniżej ściągawka do ich rozszyfrowania.
WO – wełna owcza (wool, lana, wolle,
ull)
WV – wełna dziewicza (virgin wool, fleece wool, lana vergine, schurwolle)
WS – kaszmir (cashmere, kashmir, kaschmir)
WK – wełna wielbłądzia (camel, kamel, cammello)
WL – lama (llama)
WM – moher (mohair)
WP – alpaka (alpaca, alpaga)
WY – jak (yak, yack)
WA – angora (rabbit)
WG – wigoń (vicuna, vicunja, vigogna)
Jeśli
na metkach pojawią się wyżej wymienione oznaczenia, to w większości przypadków
można mieć pewność o wysokiej jakości produktu. Najczęściej wskazują na lepszy
rodzaj surowca lub materiał uszlachetniony w procesach technologicznych. Prawdziwy
koneser potrafi rozpoznać luksusowy wyrób już po samym wyglądzie i dotyku.
Jeśli nie masz takiego doświadczenia i wyczucia, to wspomagaj się metkami. One
mogą ci dużo powiedzieć.
40% laiva co oznacza sweterek
OdpowiedzUsuńSzczerze mówiąc nigdy nie spotkałem się z taką nazwą materiału. Jest pan pewien, że to IV w wyrazie nie jest po prostu niedociągniętą literką N? To bardzo podobny układ. Wówczas oznaczałoby to 40% LANA, czyli wełna.
UsuńRównież mam sweterek z identycznym zapisem na metce 40% LAIVA,co widać bardzo wyraźnie.
UsuńMoże ma to udawać napis ,,lana", ale uniemożliwić pozew za fałszowanie składu?
UsuńBrakuje mi w tym zestawieniu wełny superwash. To też częste oznaczenie na metkach. Superwash pierze się w pralce? Ona się nie filcuje jak zwykła wełna? Jakoś się różni procesem otrzymywania (zwł. chodzi mi o zawartość lanoliny)?
OdpowiedzUsuńRzeczywiście coraz częściej pojawia się ten typ wełny i warto byłoby go dodać do zestawienia. Włókna są powlekane specjalnym polimerem poliuretanowym, dzięki czemu wełna się nie filcuje. Takie rozwiązanie stosuje m.in. Woolmark i na ich stronie pokrótce można o nim poczytać. Ja częściej spotykam się z określeniem "machine washable wool". Mam nawet jedną parę garniturowych spodni z wełny przystosowanej do prania w pralce. Rzeczywiście nic złego się z nimi nie dzieje po standardowym praniu na 40 st.
UsuńOstatnio natknelam sie na metke z napisem 100% geelong lambswool ? Co to oznacza?
OdpowiedzUsuńGeelong lambswool to wełna jagnięca pozyskiwana z merynosów hodowanych w australijskim mieście Geelong. Ze względu na panujące tam warunki (klimat, pożywienie itd.) wełna ta jest cienka i bardzo miękka. Uchodzi za najdelikatniejszą wełnę owczą na świecie, a jej włókna mają średnio 19,5 mikrona. Specjalne techniki przędzalnicze powodują, że geelong lambswool daje dużo ciepła mimo lekkiej wagi.
UsuńFajny artykuł. Upolowałam w lumpie sweterek za 5 zł z pure lana vergine i myślałam, że to z lamy. Wzięłam w ciemno ale jak widać to dobry wybór. Na metce jest też znaczek woolmark.
OdpowiedzUsuńDziękuję. Pure lana vergine to bardzo dobrej jakości wełna owcza, a znaczek woolmarka tylko to potwierdza. Tak więc gratuluję zakupu.
UsuńNa mojej bosmance Gloverall mam napis "70% reproduced wool". Czy to oznacza surowiec niższej jakości?
OdpowiedzUsuńJeśli taki napis widnieje na metce ze składem, to wszystko wskazuje na użycie wełny z recyklingu. Takie rozwiązania są proekologiczne, ale niekoniecznie wiążą się z wysoką jakością. Ponownie przerabianą wełnę można znaleźć między innymi w niektórych płaszczach z H&M.
UsuńKupiłam kołdrę z metką Woolbrand top quality. Jest też znaczek- symbol motka z Woolmarku ale bez napisu tej nazwy Mam teraz wątpliwości czy to nie podróba.
OdpowiedzUsuńZdążyłem się zorientować, że "Woolbrand Top Quality" to jakiś certyfikat jakości wełny. Nie słyszałem o nim wcześniej. Nie jest też powiązany z Woolmarkiem, co nie oznacza, że kołdra jest podrobiana. Woolmark sprzedaje swoje surowce wielu producentom odzieży i innych wyrobów wełnianych. Słynny symbol motka czasami występuje na metkach bez nazwy tej firmy.
Usuńja również mam taki dylemat jak Małgoś . Znak woolbrand top quality oraz symbol motka z woolmarku baz nazwy napisu firmy .
OdpowiedzUsuńKołdra kaszmirowa też powinna mieć taki znak?
OdpowiedzUsuńCo oznacza skrót 100% LA, chodzi o metkę w garniturze, uszytym w Brazylii
OdpowiedzUsuńdzien dobry, co oznacza cashwool? delikatna merino?
OdpowiedzUsuńDzien dobry, jesli na stronie internetowej jest infromacja ze sweter jest wykonany w 100% z welny merino ale na metce jest tylko 100% welna, to czy jedno wyklucza drugie czy nie musi byc na metce informacji o rodzaju welny ? z gory dziekuje za odpowiedz :)
OdpowiedzUsuńSzczerze mówiąc o niektórych rodzajach wełny nie słyszałem. Bardzo pomocna i fachowa wiedza.
OdpowiedzUsuń