PO CZYM POZNAĆ BUTY DOBREJ JAKOŚCI

Buty to wizytówka eleganckiego mężczyzny. Dlatego nie warto na nich oszczędzać. Potrafią znacząco poprawić wizerunek, ale również wyraźnie go zepsuć. Powinniśmy zawsze stawiać na tak wysoką jakość butów, na ile pozwala nam zasobność portfela. W dzisiejszym artykule postaram się wam uświadomić, na co zwracać uwagę przy ocenie jakości obuwia.

MARKA I CENA

Najprostszą i najłatwiejszą drogą do nabycia dobrej klasy butów jest zdanie się na markę. W świecie obuwniczym istnieją manufaktury gwarantujące doskonałą jakość nawet od ponad wieku. Długoletnią tradycją może pochwalić się John Lobb założony w Londynie w 1866 r., czy firmy pochodzące z angielskiego Northampton: Edward Green, który powstał w 1890 r., Crockett & Jones założony w 1879 r. oraz Church’s z 1873 r. Nie dość, że nie zaprzestały działalności, to nadal mają ugruntowaną pozycję na rynku. Zarówno dla nich, jak i wielu podobnych firm obuwniczych, to swoista rekomendacja od klientów. Oczywiście można znaleźć wyjątki od reguły. Przykładem mogą być dwie amerykańskie firmy: założony w 1892 r. Florsheim oraz Johnston & Murphy z 1850 r., które produkują buty do dziś, ale na przestrzeni lat mocno obniżyły loty. Warto też wspomnieć o młodszych manufakturach, które od samego początku stawiały na najwyższą jakość. Dzięki temu należą do obuwniczej czołówki, mimo krótkiego stażu. Można tutaj wymienić Gaziano & Girling powstały w 2006 r., czy Saint Crispin’s założony w 1996 r. W każdym bądź razie najlepiej wybierać modele od marek trudniących się wyłącznie lub głównie produkcją obuwia. Jeśli firma skupia się przede wszystkim na szyciu garniturów, a w ofercie ma również buty, to istnieje szansa, że nie będą one spełniały wysokich standardów.

Firma John Lobb powstała w 1866 r. i do dziś produkuje buty doskonałej jakości. Źródło: leffot.com

Gaziano & Girling powstał w 2006 r., ale jakość ich butów jest nadzwyczajna. Źródło: leffot.com

Poniżej kilka przykładowych marek produkujących buty, które warto znać.

Wielka Brytania: Gaziano & Girling, John Lobb, Edward Green, Foster & Son, Crockett & Jones, Alfred Sargent, Church’s, Wildsmith, Cheaney, Tricker’s, Grenson, Barker, Loake, Sanders

Włochy: Santoni, Testoni, Gravati, Moreschi, Fratelli Rossetti, Sutor Mantellassi

Hiszpania: Carmina, Yanko, Magnanni, Lottusse, Meermin, Berwick

Francja: Corthay, Berluti, J. M. Weston, Loding

USA: Alden, Allen Edmonds, Florsheim

Zakup butów sprawdzonej marki ma jeszcze dodatkowe zalety. Większość manufaktur bazuje na klasycznych, ponadczasowych fasonach, jak oksfordy, brogsy, lotniki, monki. Nie stosują żadnych koszmarnych udziwnień, kładąc szczególny nacisk na estetykę. Z reguły mają też bardziej rozbudowaną rozmiarówkę. Numery połówkowe, np. 42, 42,5, 43, 43,5 nie są rzadkością. Co więcej, zmienna jest również tęgość butów, pozwalająca lepiej je dostosować do szerokości stopy. Wygoda oraz właściwe dopasowanie zdecydowanie wpływa na jakość obuwia, a osiągniemy to najszybciej u renomowanych producentów.  

Renomowane manufaktury mają w ofercie głównie klasyczne modele. Źródło: carminashoemaker.com

Z pewnością jednym z wyznaczników pomocnych w osądzeniu jakości jest cena. Porządne buty zawsze będą drogie, choć czasami ich koszt jest nieadekwatny do poziomu wykonania oraz użytych materiałów. Dlatego nie należy sugerować się jedynie kwotą widniejącą na metce. Poza tym istnieją różne pułapy cenowe, gdzie 500 zł wydaje się minimalnym progiem pozwalającym na zakup przyzwoitej klasy obuwia. Oczywiście nie będzie to najwyższa półka, ale zachowane standardy powinny być zadowalające. Jednakże absolutnie nie wolno wymagać od takich butów jakości porównywalnej z modelami za 1500 – 2000 zł.

Biorąc pod uwagę markę i cenę trzeba mieć świadomość, że część manufaktur dzieli swoje kolekcje na linie. Jedna tylko firma może mieć w ofercie buty o wyjątkowo rozbieżnych cenach i jakości. Wystarczy spojrzeć na asortyment brytyjskiej marki Herring. Można tam nabyć oksfordy z linii Continental za około 600 zł, linia Classic wymaga około 1000 zł za podobny model, natomiast Herring 1966, to już ponad 2000 zł za parę. Im wyższy koszt, tym lepszy poziom wykonania oraz wykorzystanych materiałów, a także większy udział ręcznej pracy.

Buty Herring w zależności od linii mają różną jakość i cenę. Źródło: herringshoes.co.uk

Poniżej jeszcze kilka przykładów linii z narastającym poziomem jakości, począwszy od lewej.

Crockett & Jones

Main Collection – Hand Grade Collection

Loake

L1 – Design Loake – Loake Shoemakers – Loake 1880

Salvatore Ferragamo

Studio Line – Ferragamo Line – Tramezza Line

Ralph Lauren

Polo Label – Black Label – Purple Label

Lottusse

Lottusse Collection – Selection 1877

Paul Stuart

Paul Stuart – Stuart’s Choice – Stuart Ltd.  

SKÓRA

Niekwestionowanym czynnikiem najbardziej wpływającym na cenę butów jest skóra. Tak jak tkanina potrafi wywindować wartość garnituru, tak skóra w zależności od jakości, odpowiada za cenę oksfordów. Nierzadko porządne obuwie jest zrobione w niemal stu procentach z tego surowca. Takie oznaczenia jak: genuine leather, real leather, echt leder, vera pelle, vero cuoio, cuir veritable, cuero sygnalizują, że produkt został wykonany z prawdziwej skóry. Może to dotyczyć cholewki, wnętrza oraz podeszwy. Zazwyczaj na butach widnieją specjalne naklejki informujące nas, które z tych trzech części są skórzane. 

Znaczki określające prawdziwą skórę z nazewnictwem w różnych językach.

Takie naklejki informują z czego zrobiono cholewkę, wnętrze i podeszwę. W tym przypadku wszystko jest ze skóry.

Dla butów dobrej jakości niezbędnym minimum jest skórzana cholewka oraz wkładka, łącznie z podpodeszwą. W przypadku wewnętrznej wyściółki, niektóre firmy dopuszczają częściowe pokrycie jej płótnem. Zdarza się to nawet w modelach ze średniej półki. Generalnie im więcej elementów ze skóry, tym lepiej. Jej naturalne właściwości podnoszą komfort termiczny podczas chodzenia. Skóra wchłania pot, który wydzielają nasze stopy oraz zapewnia lepszą oddychalność niż materiały tekstylne. Dzięki temu znika też problem przykrego zapachu.

Różne akceptowalne warianty butów względem użytych materiałów. Trzy górne stanowią bardzo wysoką jakość.

Objaśnienia do naklejek informacyjnych na butach.

Wierzchnia część buta jest najbardziej wyeksponowana, dlatego pokrywająca ją skóra powinna spełniać najwyższe standardy. To właśnie od niej w największym stopniu zależy koszt trzewików. Im bardziej luksusowa, wolna od skaz i defektów, tym piękniejsza i droższa. Skóra krowia nieprzerwanie wiedzie prym w produkcji obuwia. Dlatego też skupię się tu tylko na niej, a dokładniej na jej wersji licowej. Cielęca (ang. calfskin, boxcalf) jest zdecydowanie lepsza od bydlęcej (ang. cowhide), więc na to warto zwrócić uwagę w pierwszej kolejności. Kryteriów oceny skóry jest oczywiście znacznie więcej. Poniżej przedstawię te podstawowe.

Istotne znaczenie ma podział na pełne ziarno (ang. full grain leather) oraz korygowane ziarno (ang. corrected grain leather). Pierwszy rodzaj to najdoskonalsza skóra pozbawiona wad lub z minimalną ich ilością. Jako że nie podlega poprawkom zachowuje naturalną strukturę włókien oraz widoczne pory. Jest elastyczna, czysta, gładka z głębią i konsekwencją w kolorze. Z czasem pokrywa się piękną patyną i znacznie lepiej reaguje na preparaty do pielęgnacji. Co więcej, ten typ skóry jest trwalszy i znacznie ładniejszy od surowców gorszej jakości. Występuje w butach spełniających bardzo wysokie standardy.

Buty Edward Green z pełnoziarnistej skóry. Źródło: leffot.com

Buty ze skóry full grain lepiej reagują na kosmetyki do pielęgnacji i z czasem pokrywają się piękną patyną. Źródło: leffot.com

Korygowane ziarno można podzielić na skórę podlegającą minimalnym korekcjom. W języku angielskim określa się ją jako top grain leather. Widoczne niewielkie niedoskonałości poddaje się szlifowaniu, polerowaniu lub innym procesom w celu ukrycia skaz. Jest ona nadal doskonałej jakości z wysoką wydajnością powierzchniową, aczkolwiek nieco mniejszą spójnością koloru. Znacznie gorzej wypada corrected grain usiany licznymi bliznami, ukąszeniami, pomarszczeniami i innymi wadami. Często procesom korekcyjnym podlega cała powierzchnia płata skóry. Przez to traci na trwałości i sprężystości oraz przestaje wyglądać naturalnie. Staje się bardziej matowa bez widocznej głębi koloru. Widoczne marszczenia nie powinny nikogo dziwić, a na widok pięknej patyny powstającej na starzejącej się skórze, nie ma co liczyć.

But z korygowanej skóry. Źródło: samuel-windsor.co.uk

W najgorszym wypadku można trafić na buty z materiału bonded leather, który powstał ze zmielenia resztek i odpadów skór naturalnych, scalonych za pomocą środków chemicznych. Powstałe w ten sposób płaty z prawdziwą skórą mają niewiele wspólnego.

Jakość skóry jest zależna również od umiejscowienia na zwierzęciu. Surowiec pochodzący z górnych partii grzbietu to najwyższa kategoria. Właśnie stąd pochodzi skóra pełnoziarnista. Im niżej w kierunku brzucha, tym poziom jakości stopniowo ulega obniżeniu.    

But z lewej wykonano z lepszej skóry z okolic grzbietu, a but z prawej z brzusznych partii skóry. Źródło: parisiangentleman.co.uk

Wizualne odróżnienie surowca wysokiej klasy od marnego odpowiednika może okazać się trudne dla amatora, chociaż czasami rozbieżność w jakości widać na pierwszy rzut oka. Warto korzystać z informacji zawartych na stronie producenta. Doświadczenia można nabrać poprzez zwykłe przyglądanie się w salonach butom z różnych półek cenowych. Skóry cholewkarskie gorszego gatunku mogą posiadać marszczenia, będą mniej naprężone, bez nasycenia koloru oraz widocznych porów. Co ciekawe, jeden but może być wykonany ze skór różnych kategorii. Nosek, który jest najbardziej wyeksponowany zazwyczaj pokrywa się surowcem wysokiej klasy, ale do wykonania języka, czy pozostałych, mniej widocznych partii wykorzystuje się czasami drugorzędną skórę. Takie praktyki zdarzają się nawet wśród klasy premium za 1000 – 1500 zł.

Mniej wyeksponowane miejsca czasami pokrywa się skórą gorszej jakości.

Widoczne marszczenia oznaczają skórę gorszego gatunku.

Asortyment większości renomowanych manufaktur obfituje przede wszystkim w buty na skórzanych podeszwach. W czasach masowej produkcji większość spodów wytwarza się z tworzyw syntetycznych, więc wersja skórzana zdaje się być prestiżowa i bardziej unikalna. Jednak wbrew powszechnym wyobrażeniom, buty o podwyższonych standardach mogą mieć również podeszwy z gumy, nie tracąc przy tym na jakości. Choć skórzane krupony uchodzą za bardziej eleganckie i lepiej oddychające, to zdecydowanie gorzej sprawują się w złych warunkach atmosferycznych, czy na śliskich nawierzchniach. To między innymi pogoda i przeznaczenie często są odpowiedzialne za wybór typu podeszwy, a nie kwestia jakości. Zimowe trzewiki pomimo gumowych spodów nadal mogą należeć do klasy premium. 

Buty Edward Green na skórzanej podeszwie - doskonała jakość. Źródło: leffot.com

Buty Edward Green na gumowej podeszwie - równie doskonała jakość. Źródło: leffot.com

Tak czy inaczej w obu przypadkach warto postawić na najlepszy produkt. Dobrej klasy obuwie często jest zaopatrzone w gumy takich firm jak dainite, vibram oraz itshide. Natomiast jedne z najlepszych skórzanych kruponów na świecie produkuje niemiecka firma Rendenbach założona w 1871 r. Są one ścisłe, elastyczne i odporne na wilgoć i ścieranie, czyli spełniają wszystkie najważniejsze wymogi. 

Topowi producenci chętnie korzystają z gum dainite, vibram, itshide. Źródło: cheaney.co.uk

Rendenbachy uchodzą za jedne z najlepszych skórzanych kruponów na świecie. Źródło: theofficeservice.com

Sposób garbowania skór podeszwowych także nie jest obojętny względom jakościowym. Roślinne uchodzi za lepsze z powodu zastosowania mniejszej ilości substancji drażniących w porównaniu do garbowania chromowego. Poza tym cały proces jest dłuższy i droższy, więc do marnej jakości skór się go nie używa.

Takie symbole na podeszwie oznaczają garbowanie roślinne.

KONSTRUKCJA

Źródło: the-style-guide.com

Konstrukcja buta jest kolejnym aspektem wiążącym się z poziomem jakości. Dotyczy to sposobu łączenia cholewki z podeszwą. Te dwa elementy mogą być szyte lub klejone. Pierwsza metoda jest zdecydowanie lepsza i trwalsza. Na dodatek istnieją różne formy szycia, gdzie największą popularnością cieszą się: goodyear welted, blake i blake rapid. Niestety w dobie masowej produkcji częściej używa się kleju.

Klejenie to najprostsza i najtańsza metoda łączenia podeszwy z cholewką. Buty o takiej konstrukcji przeważnie są znacznie gorszej jakości pod każdym względem. Nie występują na nich żadne szwy w miejscach spojenia wierzchniej części z dolną. Do ich wyrobu używa się drugorzędnych materiałów, a wkład ręcznej pracy jest znikomy lub żaden. Rzadki wyjątek stanowią buty wieczorowe (eskarpiny lub niektóre oksfordy) na wymaganej, bardzo cienkiej podeszwie. Jeśli pochodzą z porządnych manufaktur, to pomijając klejenie, ich jakość może być naprawdę dobra.

Większość klejonych butów cechuje się marną jakością, ale są wyjątki, jak te lakierowane oksfordy. Źródło: cheaney.co.uk

Blake – to najprostsza wersja szytej konstrukcji. Polega na bezpośrednim zszyciu podeszwy zewnętrznej z wkładką i wszystkim co pomiędzy. Najłatwiej ją rozpoznać po szwach widocznych na spodniej stronie buta oraz ściegu biegnącym wewnątrz na wkładce. Może się jednak zdarzyć, że te szwy będą ukryte i wówczas identyfikacja będzie trudniejsza. Buty szyte techniką blake są elastyczne, od samego początku komfortowe i z reguły lżejsze od modeli GYW. Do ich wad można zaliczyć zmniejszoną wodoodporność dzięki dziurkom, przez które przechodzą szwy. Jednak zamknięty kanał może ten problem zniwelować. Ta konstrukcja jest chętnie wykorzystywana przez włoskich producentów, nawet z górnych półek.

Konstrukcję Blake można rozpoznać po zaznaczonych szwach.

Blake Rapid – to technika blake wzbogacona o dodatkowy szew rapid oraz kolejną warstwę podeszwy. Oprócz wymienionych w poprzedniej metodzie szwów widoczny powinien być jeszcze jeden na rancie (to właśnie rapid). Buty szyte tą metodą cechuje większa wytrzymałość i wodoodporność. Są nieco mniej elastyczne i mają masywniejszą podeszwę.

Blake Rapid ma dodatkowy szew na górnym rancie. Tutaj na podeszwie zamknięty kanał, ale widać zarysy szwów.

Goodyear welted – czyli szycie ramowe, pasowe, bądź otokowe. Do jego wykonania używa się dwóch szwów. Pierwszy polega na zszyciu tzw. pasa, cholewki i podpodeszwy. Znajduje się wewnątrz i jest niewidoczny. Drugi szew scala pas i podeszwę zewnętrzną. To właśnie on jest dostrzegalny na spodzie podeszwy oraz górnym jej rancie. Niektóre marki kierując się estetyką zakrywają te szwy. Wówczas pomocne w rozpoznaniu konstrukcji są napisy na bucie lub informacje ze strony internetowej producenta. Buty szyte goodyearem są sztywniejsze i często wymagają rozchodzenia. Jednak ich trwałość, wytrzymałość i odporność na wilgoć jest nie do przecenienia. Nawet po przetarciu dolnych szwów konstrukcja się nie rozpada. Dodatkowo z łatwością można wymienić zużytą podeszwę. Z tej droższej techniki korzystają najbardziej topowe marki, szczególnie brytyjskie.

Chcąc zidentyfikować GYW należy szukać szwów w dwóch zaznaczonych miejscach.

Oprócz wymienionych sposobów szycia istnieją jeszcze inne, jak metoda bolońska, czy norweska. Jednak szyta konstrukcja nie zawsze jest dowodem na doskonałą jakość butów. Pisałem o tym w artykule „Goodyear welted to nie wszystko”.

WYKOŃCZENIE I DETALE

Ostatecznym argumentem dowodzącym wysokiej jakości jest wykończenie i detale. Przyglądając się butom bliżej zwróćmy uwagę czy szwy na cholewce są schludne i regularne, czy wewnątrz nie ma śladów kleju lub wystających nitek, czy medalion jest wyśrodkowany, czy oba buty są symetryczne. Przypatrzmy się również krawędziom podeszw, czy posiadają prostą linię bez uszczerbków i nieregularności. Buty wysokiej klasy mają zazwyczaj prawidłowo wyprofilowane obcasy, złożone z kilku widocznych warstw, dodatkowo wzmocnionych mosiężnymi gwoździkami. 

Przy skórzanych podeszwach obcas z profilu ma kilka widocznych warstw, a na spodzie często widnieją mosiężne gwoździki.

Ważne jest też, aby wycięty w podeszwie rowek był równy i estetyczny, a szwy gęste i grube. Duża część renomowanych producentów stosuje zamknięty kanał chowając te nici pod dodatkową warstwą skóry. Buty gorszego sortu zdradzają także nadzwyczaj cienkie podeszwy. Spody o konstrukcji szytej, nawet z minimalną ilością warstw oraz masą korkową, będą wyglądać masywniej.

Gęste i grube szwy w estetycznie wyciętym rowku to oznaka dobrej jakości. Źródło: cheaney.co.uk

 

Nauczmy się też czytać informacje widniejące na obuwiu. Ręcznie wykonany skrypt na bocznej, wewnętrznej części cholewki to znak naprawdę wysokiej jakości. Napisy na butach typu hand welted, hand crafted, fatto a mano oznaczają z reguły większy nakład ręcznej pracy. A jak wiadomo, takich standardów nie stosuje się w kiepskiej klasy obuwiu. Określenia „made in england”, czy „made in italy” w świecie obuwniczym nadal często są synonimem dobrego produktu, choć istnieją wyjątki. Większość obuwia masowej produkcji wykonuje się w krajach słynących z taniej siły roboczej, jak np. Indie, Bangladesz. Łatwo więc wywnioskować, że angielskie, czy włoskie wyroby dają większą szansę na lepszą jakość.

Ręcznie wykonane napisy wewnątrz butów to symbol wysokiej jakości.

Widoczne na podeszwie napisy handcrafted, made in England, goodyear welted zazwyczaj świadczą o wysokiej jakości.

Aby stwierdzić czy buty są dobrej jakości, trzeba wziąć pod uwagę wszystkie wymienione przeze mnie czynniki, a więc rodzaj skóry, konstrukcję, wykończenie i detale. Im lepiej wypadają i im więcej wymogów spełniają, tym lepszy poziom prezentują. Podrzędne marki czasami markują niektóre znaki jakości. Spotkałem się już z obcasami posiadającymi pozorowane warstwy, wytłaczanymi na syntetycznych podeszwach (zarówno na dole jak i na górnych rantach) pseudoszwami lub imitacjami gwoździ. Barwienie sztucznych spodów na kolor skórzanej podeszwy też nie należy do rzadkości. Na szczęście te tanie triki są łatwe do wychwycenia. Pamiętajcie, że dobrej jakości buty to inwestycja na lata.