SKÓRA SAFFIANO

Od dłuższego czasu świat galanterii skórzanej obfituje w wyroby ze skóry saffiano. Jej popularność opiera się na wartościach praktycznych i funkcjonalności oraz interesującym designie. Saffiano, kiedyś utożsamiane z luksusem, stało się znacznie powszechniejsze i obecne już nie tylko w kolekcjach marek prestiżowych, ale i tych bardzo tanich. Popyt doprowadził do tego, że często nie jest to nawet skóra naturalna, a jedyną wspólną cechę stanowi kratkowany wzór.

Skóra saffiano znalazła swoje miejsce w modzie męskiej. Źródło: hugoboss.com

Saffiano należy do skór teksturowanych. Jej znakiem rozpoznawczym jest bardzo drobny deseń w kształcie nieregularnej kratki, który tworzą krzyżujące się linie (ang. cross grain, cross hatch). Poszatkowana powierzchnia powstaje wskutek maszynowego wytłaczania. Termin „saffiano” sprowadza się dzisiaj w dużym stopniu do określenia tego specyficznego wzoru, aniżeli do rodzaju skóry, jak to było dotychczas. Wszystko dlatego, że niektórzy producenci zaczęli odwzorowywać fakturę na materiałach syntetycznych i nadal przedstawiali je jako saffiano. Nie zmienia to faktu, że prawdziwe, naturalne skóry tego typu są nadal powszechne i w pełni dostępne, zwłaszcza wśród firm ekskluzywnych. Korzystają z nich najbardziej znane marki, takie jak: Prada, Michael Kors, Burberry, Smythson, Mark Cross, Serapian, Versace, Ermenegildo Zegna, Corneliani, Canali, Hugo Boss, Bally, Aspinal of London, Brooks Brothers, Longchamp, Montblanc, Graf von Faber Castell. To zaledwie kropla w morzu, ponieważ modna skóra opanowała nie tylko rynek premium, ale i półki znacznie niższe. Na polskim podwórku galanterii z saffiano należy szukać głównie w salonach Wittchen.

Skóra saffiano posiada charakterystyczną teksturę.

Produkty ze skóry saffiano ma w ofercie m.in. Hugo Boss. Źródło: pinterest.com

Etui na pióro firmy Montblanc. Źródło: pinterest.com

Współczesna forma saffiano to efekt wielu innowacji, ale jej korzenie sięgają naprawdę odległych kart historii. W drodze ewolucji uległ zmianie proces garbowania, wykańczania, a nawet rodzaj używanych skór. Oryginał różnił się od znanej nam wersji pod wieloma względami, jednak całkiem szybko zaczęła je łączyć zbliżona, niezwykle charakterystyczna faktura. Pierwowzorem saffiano była skóra marokańska (ang. morocco leather), pochodząca z Safi w Maroko. Etymologia słowa „saffiano” wywodzi się właśnie od nazwy tego starożytnego miasta, choć niektóre źródła podają inaczej. W Niemczech używano określenia „saffian”, natomiast spolszczona wersja brzmiała „safian”. W zachodniej Europie skóra ta była używana już pod koniec XVI w. w rzemiośle introligatorskim, obejmującym głównie drogocenne oprawy. Od początku uchodziła za materiał luksusowy, a przy tym wyjątkowo drogi. Pierwotnie była to skóra kozia garbowana roślinnie za pomocą liści wybranych gatunków sumaka. Niektóre źródła podają, że surowiec pozyskiwano ze specjalnej rasy czerwonych kóz Sokoto. Proces garbarski odgrywał przy tym istotną rolę, ponieważ odpowiadał za ponadprzeciętne właściwości skóry. W zależności od specyfikacji uzyskiwała gładką powierzchnię lub znacznie częściej ziarnisty finisz. Końcowa tekstura była różnorodna, przez co niektóre formy kompletnie nie przypominają dzisiejszego saffiano. Mimo że nie brakowało ziaren w postaci pebble grain, czy straight grain, to największe piętno na safianie odcisnął słynny, krzyżujący się cross grain, z którym skóra jest utożsamiana do dziś. Tradycyjnie najpopularniejsze było farbowanie na czerwono i czarno, ale zdarzały się też odcienie ciemnoniebieskiego, bordo i zieleni. Generalnie safian słynął z odważnych, wyrazistych kolorów. Surowiec z Maroka uważano za jedną z najlepszych odmian skór z powodu jej wytrzymałości, elastyczności i miękkości.

Książki z połowy XVIII w. oprawione w skórę marokańską. Safian idealnie sprawdzał się w introligatorstwie. Źródło: forumauctions.co.uk

Jej popularność spowodowała, że pod koniec XIX w. zaczęto zastępować skóry kozie odpowiednikami jagnięcymi (zwłaszcza we Francji) oraz cielęcymi z zachowaniem nazwy oraz technik garbarskich. Często też były mechanicznie tłoczone, aby jeszcze lepiej imitować skórę marokańską. Niewątpliwie był to okres, w którym safian nabierał nowego oblicza, a tradycyjna forma zaczęła ulegać zatarciu. Oprócz wspomnianego introligatorstwa znalazł zastosowanie w produkcji cholewek obuwniczych, obić meblarskich, pudełek na biżuterię, portfeli na listy, ram w lustrach, a także niewielkich kufrów i walizek, ze szczególnym uwzględnieniem ich wyściółki.

Pudełko na biżuterię z 1890 r. oprawione w czarną skórę marokańską. Źródło: antiques.co.uk

Kabinet z 1890 r. oprawiony czerwoną skórą marokańską. Źródło: theoldcinema.co.uk

Z końcem XIX stulecia pierwowzór zaczął robić się coraz bardziej podobny do dzisiejszego saffiano. W Anglii szybko wzbudził zainteresowanie najlepszych wytwórni trudniących się wyrobem ekskluzywnej galanterii skórzanej. Słynna firma Asprey była jedną z pierwszych, która włączyła skórę marokańską do swoich luksusowych kolekcji. Podobnym przykładem jest Smythson ze swoją kultową torbą podróżną „Monitor bag” stworzoną w 1905 r. Trzy lata później powstała linia wytrzymałych pamiętników oprawionych w jagnięcy safian. Smythson korzysta z tego dziedzictwa po dziś dzień. Na przełomie XIX i XX wieku skóra marokańska była modna, kosztowna, a zarazem bardzo prestiżowa.

Ekskluzywna toaletka firmy Asprey z 1860 r. Wieko od wewnątrz pokryte skórą marokańską. Źródło: onlinegalleries.com

W zbliżeniu lepiej widać fakturę skóry marokańskiej. Manufaktura Asprey. Źródło: onlinegalleries.com

Pudełko na biżuterię firmy Asprey z 1880 r. pokryte czarną skórą marokańską. Źródło: antiques.co.uk

Ramka firmy Asprey ze zdjęciem Freda Astaire'a. Oba datowane na 1940 r. Tył pokryty safianem. Źródło: 1stdibs.com

Portfel z notesem firmy Smythson z 1924 r. oprawione w skórę marokańską. Źródło: smythson.wordpress.com

Większość źródeł podaje, że twórcą saffiano był Mario Prada – założyciel słynnego, włoskiego domu mody – Prada. W rzeczywistości to spora nadinterpretacja, ponieważ ten rodzaj skóry był znany dużo wcześniej. Młody Mario podróżował po Europie, gdzie uczył się i pracował w rzemiośle skórzanym. Z całą pewnością podczas pobytu w Niemczech, czy w Anglii mógł zetknąć się z autentycznym safianem i sprowadzić go do Włoch. Najprawdopodobniej w wyniku współpracy Prady z jedną z toskańskich garbarni powstała nieco bardziej innowacyjna forma z woskową powłoką, jaką znamy dzisiaj. Tak czy inaczej, rola jaką Prada odegrała w spopularyzowaniu skóry saffiano jest niepodważalna. Włoski gigant modowy doprowadził ją do statusu ikony i zapoczątkował światowy trend. Kratkowana tekstura, kojarzona już głównie z dobrem luksusowym, stała się obiektem pożądania również wśród ludzi z mniej zamożnym portfelem. W efekcie inne marki korzystają dzisiaj z ikonicznej otoczki saffiano i kopiują ją na potęgę. Mimo wszystko kolekcje Prady nadal obfitują w wyroby z cielęcej, włoskiej skóry o "poszatkowanej" powierzchni.   

Prada stoi za stworzeniem innowacyjnej formy saffiano oraz za jej spopularyzowaniem w świecie mody. Źródło: selfridges.com

Asortyment Prady jest wyjątkowo bogaty w produkty z saffiano.

 

Słynne właściwości i cechy pradawnej skóry z Maroka opierały się na specjalnych technikach garbarskich z użyciem liści sumaka. Postęp technologiczny na przestrzeni lat zmieniał metody produkcyjne saffiano. Dzisiaj w zdecydowanej większości jest garbowane chemicznie na bazie chromu. Dalszy proces obróbki polega na maszynowym wytłaczaniu skóry, które daje znacznie bardziej precyzyjny i wyrazisty efekt w porównaniu do starszych poprzedników. Najpierw rozgrzewa się ją do temperatury około 70° C, a następnie specjalna prasa dociska płat przez 10 – 15 sekund, tworząc na nim kratkowane wykończenie. Końcowy etap składa się z nałożenia na jej powierzchnię woskowej, twardej powłoki. To właśnie ta ostatnia warstwa odpowiada za szereg funkcjonalnych właściwości, które przyczyniły się do zbudowania sukcesu współczesnej skóry saffiano.

Współczesna skóra saffiano powstaje na zaawansowanych maszynach garbarskich.

Wskutek teksturowanej powierzchni połączonej z woskowanym wykończeniem, skóra staje się sztywniejsza, zabezpieczona przed drobnymi zarysowaniami i zabrudzeniami oraz stosunkowo wodoodporna. Wyroby z saffiano uchodzą za wyjątkowo trwałe, a torby zachowują swój kształt  na znacznie dłużej. Jedną z najbardziej cenionych zalet tej skóry jest łatwa pielęgnacja i czyszczenie. Niektóre plamy można zlikwidować jedynie za pomocą wilgotnej ściereczki, albo szkolnej gumki (szczególnie w przypadku jasnych skór).

Torby ze skóry saffiano są sztywne i długo utrzymują swój kształt. Źródła: prada.com, smythson.com, hugoboss.com

Mimo wielu zalet saffiano posiada również wady. Impregnat z wosku pozbawia go miękkości oraz specyficznego zapachu, które towarzyszą tradycyjnie wyprawianej skórze. Dodatkowo nadaje mu nieco sztuczny wygląd, przez co trudniej stwierdzić czy to skóra naturalna, czy syntetyk. Gdy już pojawią się poważniejsze uszkodzenia, to znacznie ciężej je zamaskować. Czasami staje się to wręcz niemożliwe. Nie można też liczyć na efekt pięknej patyny. Saffiano nie będzie objawiać oznak starzenia, typowego dla skór garbowanych roślinnie.

Saffiano nie tylko różni się wyglądem od standardowej skóry, ale również właściwościami. Źródło: notonthehighstreet.com

Tak wygląda uszkodzona skóra saffiano na przykładzie walizki od Prady. Źródło: lxrco.com

W ciągu ostatnich sezonów wyroby ze skóry saffiano stały się wszechobecnym trendem. Szlak na szczyt przetarły sobie zaczynając od damskich kolekcji. Torebki od Prady, czy Michaela Korsa do dziś opierają swoją tożsamość na tym materiale. Opanowanie męskiej strony mody okazało się tylko kwestią czasu. Nie od dziś wiadomo, że panowie są entuzjastycznie nastawieni do wszelkich praktycznych rozwiązań, a saffiano bez wątpienia się do nich zalicza. Wybór jest przeogromny, od niewielkich akcesoriów, które można schować w kieszeni, po duże walizki podróżne. Z oczywistych względów największym bogactwem produktów z tej kultowej skóry może pochwalić się asortyment Prady. Właściwie wszystko, co można wykonać ze skóry, pomijając odzież, ma tam swój odpowiednik w saffiano. Włoski dom mody produkuje z niej nawet buty, choć to akurat jest dosyć wątpliwy pomysł.

Skóra saffiano zadomowiła się na dobre w męskich kolekcjach. Źródło: aspinaloflondon.com

W ofercie Prady znajdziemy nawet buty ze skóry saffiano. Źródło: hisstylediary.com

Z drobnych dodatków mężczyźni mają do dyspozycji portfele, paski, wszelkiego rodzaju etui na klucze, monety, karty kredytowe oraz artykuły piśmiennicze w postaci piór, czy długopisów. Saffiano w roli pokrowców sprawdza się znakomicie i chyba stąd tak wielka popularność w segmencie niewielkich, męskich akcesoriów. Do nietuzinkowych i oryginalnych należą bransoletki, breloczki i paski do zegarków. Kolekcje zawierają również typowe „narzędzia” biurowe, czyli aktówki, teczki na laptopa, portfolia, organizery oraz wizytowniki. Stylowe podróże zapewnią nam walizki, torby weekendowe, torby tote, plecaki, albo różnych rozmiarów listonoszki. Wybór jest naprawdę przeogromny.

Drobne akcesoria z saffiano cieszą się największą popularnością wśród mężczyzn.

Paski do zegarków również się wykonuje ze skóry saffiano. Źródło: bulangandsons.com

Z saffiano robi się różnorakie pokrowce. Na zdjęciu futerał na zegarki firmy Smythson. Źródło: surfacemag.com

Taki atrybut ze skóry saffiano na pewno sprawdziłby się w niejednym biurze. Teczka na dokumenty firmy Mark Cross. Źródło: markcross.com

Stylowa torba na dokumenty i laptopa firmy Hugo Boss. Oczywiście ze skóry saffiano. Źródło: hugoboss.com

Torba weekendowa od Prady ze skóry saffiano może uprzyjemnić każdą podróż. Źródło: prada.com

Firma Smythson umożliwiła skórze saffiano powrót do korzeni, oprawiając w nią swoje notatniki, pamiętniki, kalendarze i inne artykuły papiernicze. Używają bardzo wytrzymałej i miękkiej odmiany jagnięcej. Co ciekawe, kratkowany wzór zadomowił się także wśród technologicznych gadżetów. Według mnie to wyjątkowo trafne połączenie. Styl i funkcjonalność w jednym. Najczęściej występuje w postaci pokrowców na smartfony, tablety i inną elektronikę. Wiele prestiżowych marek wyodrębnia specjalne kolekcje dedykowane produktom z saffiano. Przykładem może być linia Sartorial firmy Montblanc, albo Panama prezentowana przez brytyjskiego Smythson’a.

Pamiętnik Smythson oprawiony w jagnięcą skórę saffiano. Źródło: pinterest.com

Słuchawki Bowers & Wilkins z elementami saffiano. Źródło: hifiheadphones.co.uk

Skóra saffiano w technologicznym wydaniu.

Skóra saffiano zyskała tak ogromną popularność, ponieważ łączy w sobie nadzwyczajną funkcjonalność z nutą elegancji i wyrafinowania. Z pierwowzorem nie ma już praktycznie nic wspólnego, ale i tak dzierży królewskie berło w świecie mody. Najbardziej nieśmiertelna okazała się kratkowana tekstura, która od lat niezmiennie zdobi wyroby z saffiano. Skóra ta zawsze była synonimem wysokiej jakości i luksusu. Niestety dzisiaj mocno spowszedniała, a legendarna jakość w wielu przypadkach uległa pogorszeniu. Paradoksalnie za taki stan rzeczy można winić osiągnięty sukces w branży modowej. Negatywny wpływ ma również przedstawianie wzoru drobnej kratki jako jedyny wyznacznik definiujący saffiano. Współczesny oryginał powinien być wykonany ze skóry cielęcej lub jagnięcej, pokrytej powłoką woskową oraz posiadać odpowiednią fakturę stworzoną przez krzyżujące się linie.

Montblanc Sartorial to linia produktów ze skóry saffiano. Źródło: montblanc.com