GIZA 45 – KRÓLOWA EGIPSKIEJ BAWEŁNY

Egipska bawełna uchodzi za jedną z najlepszych na świecie. Żyzna ziemia i klimat panujący wokół Delty Nilu rodzi niezwykłe włókna o doskonałych właściwościach fizycznych. Jednak nie wszystkie odmiany są sobie równe. Na szczególną uwagę zasługują gatunki klasy „Giza” o bardzo długich włóknach. Najszlachetniejsza, najcenniejsza i najbardziej pożądana jest Giza 45. To właśnie z niej powstają wyjątkowo luksusowe koszule o nadzwyczajnej miękkości i delikatności.

Egipska bawełna klasy "Giza" słynie z bardzo długich włókien, dzięki czemu powstają z niej doskonałe koszule.

W Egipcie bawełna była uprawiana od starożytności, ale dopiero od około 1820 roku doszło do powstania surowca wysokiej jakości. Przyczynił się do tego wicekról tego kraju – Muhammad Ali Pasza, dzięki któremu sprowadzono i połączono nasiona bawełny brazylijskiej i Zachodnio Indyjskiej Sea Island. Taka piorunująca mieszanka wsparta idealnymi warunkami środowiskowymi musiała zaowocować niezrównanymi włóknami, które szybko zyskały nieskazitelną renomę w Europie. Egipski władca doprowadził do rozwoju przemysłu bawełnianego na szeroką skalę i rozprzestrzenił uprawy wzdłuż całego Nilu.

Muhammad Ali Pasza przyczynił się do powstania bawełny wysokiej jakości w Egipcie. Źródło: wikipedia.org

Najstarszy rynek bawełny na świecie w Aleksandrii. Pierwszą sprzedaż odnotowano tam w 1865 r. Na tablicach po lewej widnieje ówczesny kurs Gizy 1 (Ashmouni) i Gizy 7, będącej źródłem późniejszej Gizy 45. Źródło: gizacotton.com

Nil oraz panujące w jego obszarze unikalne warunki klimatyczne, stworzyły idealne środowisko do uprawy szlachetnej bawełny. Rośliny nie bez przyczyny sadzi się na koniec marca. Temperatury są wówczas dość łagodne, a osłonięte gałęziami i liśćmi pączki nie są narażone na „wypalenie” przez silne promienie słoneczne. Między lipcem, a sierpniem, gdy klimat jest bardzo stabilny, dochodzi do kształtowania się włókien. Ta stabilność bardzo korzystnie wpływa na ich ostateczną formę i właściwości. Plony zbiera się we wrześniu. 

Zdjęcie satelitarne Delty Nilu pokazuje jak żyzny to obszar. Źródło: blog.fabriziorozzi.it

Plantacja egipskiej bawełny. Źródło: madamasr.com

W przypadku tak luksusowych gatunków jak Giza 45 odbywa się to ręcznie w pięciu oddzielnych etapach. Zastosowanie ludzkich rąk zamiast maszyn skutkuje wieloma zaletami. Po pierwsze daje gwarancję zrywania tylko tych włókien, które są w pełni dojrzałe. Staranna selekcja jest ważna, ponieważ im dojrzalszy surowiec, tym dłuższy i mocniejszy. Destrukcyjne działanie maszyn jest wyłączone, więc od początku uzyskuje się znacznie większą czystość i wytrzymałość. Dodatkowo potęguje ją ograniczenie czesania włókien oraz stosowanie mniejszej ilości chemicznych specyfików. Dzięki temu włókna zachowują swoją naturalną strukturę, co przynosi same korzyści. Przede wszystkim są bardziej miękkie i delikatne, ale też silniejsze. Ręczne zbiory zwiększają koszty bawełny, ale z drugiej strony zapewniają najwyższą jakość.

Giza 45 jest zbierana ręcznie. Źródło: ft.com

Rodzina „Giza” ma obecnie ponad 10 różnych, uprawianych odmian, ale próby ich krzyżowania przynoszą co jakiś czas nowe rodzaje. Można tu wymienić m. in. Gizę 45, 70, 80, 86, 87, 88, 90, 92, 93. Ze względu na długość włókien dzielą się na dwie kategorie: bardzo długie włókna (ang. extra long staple cotton - ELS) oraz długie włókna (ang. long staple cotton – LS). Do pierwszej grupy z ekstra długimi włóknami zalicza się właśnie Giza 45. Oprócz niej są jeszcze m.in. Giza 70, Giza 87, Giza 88, Giza 92 i Giza 93. Bawełna o długich włóknach obejmuje Gizę 86, a także odmiany rosnące w południowej części Górnego Egiptu – Giza 80 i 90. Co ciekawe, najmniej wartościowe typy bawełny (Giza 80, 85, 90) stanowią zaledwie około 10 % całkowitej produkcji egipskiej bawełny. Kraj bazuje na uprawie odmian długowłóknistych, gdzie Giza 86 stanowi około 84 % ogólnej produkcji. Najbardziej luksusowe ELS to tylko niewielki odsetek upraw, z czego Giza 87 jest najliczniejsza i wynosi 1,8 % całkowitej produkcji egipskiej bawełny.

Oprócz Gizy 45 wykorzystuje się również inne odmiany. Po lewej Giza 70, po prawej Giza 87.

Giza 45 to najstarsza odmiana nadal uprawiana w Egipcie od ponad 60 lat. Powstała ze skrzyżowania Gizy 7 i Gizy 28. Po raz pierwszy pojawiła się na rynku w 1951 r., lecz na kilka kolejnych lat ją wycofano. Powróciła w 1959 r., a w 1966 r. osiągnęła maksymalny uprawiany areał wielkości 65 000 hektarów, który z biegiem czasu stopniowo się obniżał. W latach 1990 – 1999 było to zaledwie 4 000 ha. Aktualnie Gizę 45 uprawia się w bardzo ograniczonych ilościach na stosunkowo małym obszarze Kafr El Sheikh, leżącym we wschodniej części delty Nilu. Jeszcze niedawno stanowiła ona jedynie 0,4 % całkowitej rocznej produkcji egipskiej bawełny.

Uprawy Gizy 45 są znikome, co widać na tej mapie. Źródło: filmar.it

Giza 45 uchodzi za najlepszy typ egipskiej bawełny ze względu na swoje nadzwyczajne właściwości. Może się pochwalić jednymi z najdłuższych nici, nierzadko przekraczających 36 mm. Posiada bardzo cienkie włókna o średniej grubości 2,95 mikrometra, ale bez problemu osiągają wartości poniżej 2,8 qm. Mimo tak dużego rozdrobnienia jej wytrzymałość pozostaje niezwykle wysoka. Odporność na rozerwanie wynosi około 44,3 g/tex. Na dodatek indeks jednorodności jest równy 88,5 %, co oznacza, że włókna są bardzo regularne i jednolite. Natomiast stopień jasności jest równy 73,5 %. Dzięki tym wszystkim czynnikom z surowej Gizy 45 powstają miękkie, niezwykle mocne i elastyczne tkaniny o delikatnym, wręcz jedwabistym chwycie.

Giza 45 to królowa egipskiej bawełny przez swoje unikalne właściwości. Źródło: laspola.com

      

Spośród ekskluzywnych szczepów gizy o bardzo długich włóknach warto wyróżnić również Gizę 87. Powstała ze skrzyżowania najdoskonalszej Gizy 45 i Gizy 77. Patrząc na parametry, niewiele ustępuje „królowej” egipskiej bawełny. Długość nici oscyluje w granicach 36 mm, a ich grubość wynosi około 3 mikrometry. Indeks jednorodności jest równy 87,5 %, a odporność na rozerwanie dochodzi do 47 (44,6) g/tex. Cechą, która najbardziej wyróżnia ten typ gizy jest stopień jasności. Przy wskaźniku równym 75 % góruje nad resztą gatunków. Dzięki temu chętnie korzystają z niej producenci koszul. Tak wysoki poziom jasności zapewnia śnieżną biel, więc tkaniny koszulowe w tym kolorze są perfekcyjne i zachowują nieskazitelną czystość.

Giza 87 przez swój wysoki wskaźnik jasności idealnie nadaje się do produkcji białych koszul Źródło: edicionessibila.com

Giza 93 to jedna z nowszych odmian bawełny stworzona z połączenia Gizy 77 i Pima S6. Gatunek jest bardzo obiecujący i prezentuje najwyższy poziom jakości. Nie dość, że może konkurować z Gizą 45, to ma wszelkie atuty, aby zostać jej następczynią. Prezentuje dłuższe i cieńsze włókna przy jeszcze wyższej wytrzymałości. Mają one około 37 mm i przeciętnie 2,9 qm, a indeks jednorodności równy 86,8 %. Odporność na rozerwanie jest niezwykle wysoka i wynosi 48,3 g/tex. Giza 93 ma bardzo duży potencjał i być może zostanie w przyszłości kolejną „królową” egipskiej bawełny.

Poniżej porównanie parametrów kilku wybranych odmian Gizy. 

Typ bawełny	Długość włókna mm	Średnica włókna qm	Wytrzymałość g/tex	Indeks jednorodności %
Giza 45	36	2,95	44,3	88,5
Giza 93	37	2,9	48,3	86,8
Giza 87	36	3	44,6	87,5
Giza 88	35	4	45,5	86,9
Giza 70	35,5	4,2	41	87
Giza 86	33	4,5	41	86

Cechy fizyczne Gizy 45 pozwalają tworzyć z niej doskonałe tkaniny. Powstają z nich m. in. pościele, ale mają też zastosowanie w branży modowej. Znajdują zastosowanie wśród najbardziej renomowanych domów mody, takich jak Zegna, Armani, Kiton. Z królewskich włókien wyrabia się bieliznę, skarpetki, czy t-shirty. Na szczególną uwagę zasługują tkane z tego surowca koszule. Z reguły są one szyte na zamówienie, ponieważ materiał jest bardzo drogi i ograniczony. 

Ermenegildo Zegna korzysta z egipskiej bawełny Giza do produkcji swoich najlepszych koszul. Źródło: archivio.crisalidepress.it

Znaczne zasoby tej bawełny posiada włoska Grupa Albini. Należące do niej tkalnie Thomas Mason i David & John Anderson dysponują najdoskonalszymi próbnikami z Gizą 45. Wystarczy spojrzeć na kolekcję „Goldline” T. Masona oferującą „królową” egipskiej bawełny w wersji 140’s – 2 ply. Jeszcze bardziej prestiżowa jest kolekcja „Cullinan” od D & J Andersona. W jej skład wchodzą tkaniny 300’s – 2 ply, pochodzące ze starannie wyselekcjonowanych włókien. Jedynie 2 % surowca z całej Gizy 45, jaką posiada Albini jest w stanie sprostać wymaganiom niezbędnym do produkcji Cullinana. To jednak nie jest szczyt możliwości tej włoskiej grupy. „Millennium Star” to jedno z najnowszych osiągnięć oferowanych przez DJA. Bawełna 330’s w wersji 3 ply z pewnością robi wrażenie.

Albini i należące do niej tkalnie dysponują najdoskonalszą Gizą 45. Źródło: myself.lu

Kolekcja Goldline Thomasa Masona zawiera tkaniny z Gizy 45 w wersji 140/2.

Millennium Star to limitowane tkaniny DJA z Gizy 45 w wersji 330/3. Źródło: luxurylifedesign.blogspot.com

W Polsce koszule z Gizy 45 można uszyć w atelier Emanuela Berga. Oczywiście dostępna jest tylko opcja szycia na miarę. Posiadają w ofercie nawet „trzysetkę”. W dotyku jest niewyobrażalnie jedwabista. Miałem przyjemność sprawdzić to osobiście. Niestety nie nadaje się do codziennego użytku. Bez względu na wszystko, koszule z egipskiej Gizy 45 należą do najdroższych i najbardziej luksusowych na świecie.

Koszule z bawełny Giza 45 można uszyć w salonach Emanuel Berg. Źródło: emanuelberg.pl

Bawełna z Gizą 45 na czele, to dziedzictwo Egiptu. Niestety zostało ono zagrożone przez ostatnie perturbacje i problemy toczące się w tym kraju. W latach świetności każda odmiana gizy zawsze była uprawiana w osobnym regionie, aby uniemożliwić mieszanie się gatunków. Przez długi czas bardzo dbano o czystość odmian. Jednak pod koniec rządów Mubaraka nie sprawowano już takiej kontroli nad procesami uprawy. Dochodziło do mieszania szczepów długowłóknistych z tańszymi. Jakość egipskiej bawełny uległa przez to pogorszeniu, a powierzchnie uprawne oraz eksport drastycznie spadły. Na szczęście Grupa Albini dysponuje własnymi polami i kontroluje cały cykl produkcyjny, począwszy od selekcji i sadzenia ziaren, poprzez zbiory, do końcowego tkania. Dzięki restrykcyjnym wymogom są w stanie nadal otrzymywać bawełnę perfekcyjnej jakości. Jednak staje się ona przez to jeszcze bardziej limitowanym towarem.

Dzięki Albini należące do nich tkalnie nadal produkują tkaniny z egipskiej bawełny ELS.